16.01.2013
Gus am meudachadh air an fhèill air spòrs ris a bheil dùil air a bhrosnachadh le Glaschu 2014 a thoirt a-mach, feumaidh luchd-obrach saor-thoileach le deagh thaic is brosnachadh a bhith aig Alba, gu sònraichte luchd-ullachaidh uidheamaichte, goireasan air am faighear cothrom agus a tha aig ìre mhath, agus comainn ionadail bheothail a tha air an neadachadh anns a’ choimhearsnachd dham buin iad.
Tha aithisg a chaidh fhoillseachadh an-diugh le Comataidh Slàinte is Spòrs cuideachd ag iarraidh air sportscotland sgrùdadh ann an èiginn air comas saor-thoileach a cho-òrdanachadh.
Tha a’ Chomataidh cuideachd ag iarraidh air ùghdarrasan ionadail barrachd a dhèanamh gus cothrom air goireasan-spòrs ionadail a dhèanamh nas fhasa. Bu chòir gun gabhadh seo a-steach a bhith a’ toirt seachad fiosrachaidh a tha soilleir is air an aon rèir mu ghoireasan-spòrs, a’ dèanamh cinnteach gum bi togalaichean na sgoile fosgailte gus am faod a’ choimhearsnachd an cleachdadh agus gu bheil na goireasan gan cleachdadh chun na h-ìre as motha a ghabhas.
Tha Buill ag iarraidh air Ministear Gèamannan a’ cho-fhlaitheis agus Spòrs fios a chumail riutha ro fhosadh an t-samhraidh mu adhartas le gach taobh de dh’obair shaor-thoileach ann an spòrs agus cho deiseil agus a tha Alba airson a’ mheudachaidh ris a bheil dùil air fèill air spòrs le comainn.
Thuirt Neach-gairm Chomataidh Slàinte is Spòrs, Donnchadh MacNèill BPA:
“Anns a’ chiad dol-a-mach, tha a’ Chomataidh ag iarraidh na saor-thoilich gu lèir a mholadh. Às an aonais, cha bhiodh spòrs-coimhearsnachd sam bith ann.
“Chuala a’ Chomataidh againn gur h-e cothrom ainneamh a tha ann an Glaschu 2014 gus dìleab a thaobh spòrs a dhaingneachadh airson na h-Alba.
“Seo amas a tha airidh air a mholadh. Ach cha tèid a thathar fa-near gu bith mura bi na saor-thoilich againn ann gus ullachadh a thoirt seachad agus na comainn a ruith no mura toir sinn am feum as fheàrr às na goireasan a tha ann cheana.
“Cha robh an rannsachadh seo mu dheidhinn mar a lorgas sinn Anndra Moireach ùr, ach a bhith ag aithneachadh gu bheil an comas aig spòrs atharrachadh mòr a thoirt air na coimhearsnachdan againn. Gus an tachair seo, feumaidh sinn gabhail ris a’ chothrom gus an càirdeas a tha aig Alba ri spòrs atharrachadh.”
Thuirt Leas-neach-gairm Chomataidh Slàinte is Spòrs, Bob Doris BPA:
“Ri linn an rannsachaidh seo, fhuair a' Chomataidh misneachd à naidheachdan mu dhaoine òga a’ dol an sàs ann an spòrs ann an dòigh gu math adhartach. Ach is e an deuchainn dha-rìribh a bhios ann ma ghabhas na h-eisimpleirean adhartach seo sgaoileadh am measg nan coimhearsnachdan againn.
“Ged a tha tòrr bhuidhnean ri ullachadh spòrs – eadar comainn-spòrs, urrasan chur-seachadan, buidhnean-riaghlaidh agus roinn na slàinte – tha e follaiseach gu bheil àite nach beag aig na h-ùghdarrasan ionadail ann.
“Tha a’ Chomataidh againn ag iarraidh air na h-ùghdarrasan ionadail gnìomh a ghabhail gus dìleab buan a thoirt bho Ghlaschu 2014 le bhith a’ dèanamh cinnteach gum bi na goireasan aca fosgailte agus cothrom orra, gum bi iad mothachail air a’ bhuaidh a bheir spòrs agus gum bi dealbhadh mionaideach aca gus a dhèanamh cinnteach gun toir na coimhearsnachdan aca na buannachdan as motha às na goireasan anns an sgìre aca.”
Rinn rannsachadh na Comataidh air spòrs-coimhearsnachd na co-dhùnaidhean a leanas:
Saor-thoilich (td22)
· Tha a’ Chomataidh a’ moladh nam buidhnean agus nan tionnsgnaidhean a sheall dòighean ùra gus saor-thoilich a tharraing, a chuideachadh agus oideachadh às ùr;
· Bha iongnadh air a’ Chomataidh mu chion an fhiosrachaidh ann am mionaideachd mu ìre agus eòlas an luchd-obrach shaor-thoilich. Agus an cuideam a thathar air a chur air dìleab Ghlaschu 2014 agus air a’ chomas a tha ann cur ri com-pàirteachadh, bhiodh dùil ri barrachd faireachdainn a thaobh “far a bheil sinn”.
· Tha a’ Chomataidh a’ moladh mar sin gun dèan sportscotland, còmhla ris na comainn-spòrs iomchaidh, co-òrdanachadh air sgrùdadh air comas mar chùis ann an èiginn.
· Bha ceist air a’ Chomataidh mu cho beag de bhuidhnean-riaghlaidh agus a tha air ro-innleachdan mu shaor-thoilich a chruthachadh.
· Tha a’ Chomataidh ag iarraidh gun sgaoil am Ministear airson Spòrs fios mu gach taobh de dh’obair shaor-thoileach ann an spòrs ro fhosadh an t-samhraidh ann an 2013. Tha ùidh shònraichte aig a’ Chomataidh, leis gu h-àraidh gu bheil ceistean mu chomas ann an ullachadh, mu cho deiseil ann am mionaideachd agus a thathar airson a’ mheudachaidh air spòrs le comainn a thathar an dòchas a thig am bàrr mar thoradh air Glaschu 2014.
Na chuireas comainn-spòrs ionadail (td33)
· Tha àite bunaiteach aig comainn-spòrs ionadail ann a bhith a’ lìbhrigeadh spòrs anns na coimhearsnachdan aca.
· Thug a’ Chomataidh an aire don bheachd aig Neach-sgrùdaidh Prìosanan A Mòrachd mu na buannachdan do dhaoine òga an sàs ann an spòrs, gu sònraichte don fheadhainn a tha a’ fàs suas ann an àiteachan sa bheil bochdainn agus a dh’fhaodadh a bhith air an dùnadh a-mach bhon sgoil agus cuideachd bhon t-saoghal anns an fharsaingeachd.
Làr-ionadan (hubs) spòrs-coimhearsnachd (td37)
· Tha a’ Chomataidh a’ cur fàilte air a’ bheachd a tha sìmplidh ach sgoinneil a thaobh co-obrachaidh is sùbailteachd a tha mar bhunait ri làr-ionadan a chruthachadh.
· Tha a’ Chomataidh air tagradh a sgaoileadh às leth nan comann ud a tha ag obair an taobh a-muigh siostam nan làr-ionadan nach dèanar dearmad orra no nach caill iad a-mach ann am maoineachadh no ann an taic eile.
Co-obrachadh agus maoineachadh (td50)
· Tha a’ Chomataidh den bheachd gum bu chòir do na h-ùghdarrasan ionadail dòigh-dèiligidh ro-innleachdail a ghabhail le bhith a’ cruthachadh ro-innleachdan a thaobh spòrs agus gan toirt gu buil airson nan sgìrean aca, mothachail air a h-uile seòrsa de spòrs agus de chur-seachad ris a bheilear a’ cur gu h-ionadail, cò bhios gan toirt seachad, na h-àiteachan far a bheil dìth, a’ comharrachadh bhuidhnean a tha doirbh ruigsinn orra agus a bhith mothachail air na goireasan-spòrs gu lèir a tha ann.
Goireasan-spòrs (td57)
· Tha cothrom air goireasan-spòrs stèidhichte aig sgoiltean air a bhith na chùis-iomagain o chionn fhada ann an sgìrean sònraichte san dùthaich, a rèir aithris co-dhiù. Fuirichidh a’ Chomataidh gus an nochd toraidhean an sgrùdaidh le sportscotland air na cothroman a tha ann an-dràsta agus gabhaidh i beachd air a’ bhuaidh a dh’fhàgadh seo air planaichean gus togalaichean nan sgoiltean fhosgladh.
· Chaidh caochladh bhacaidhean air cothrom nas fharsainge air togalaichean nan sgoiltean an-dràsta a chur an cèill dhan Chomataidh. Tha iad seo gu math farsaing, bho dhuilgheadasan le cunnraidhean mu chothrom air togalaichean agus cosgaisean ag èirigh às an fheum a tha ann gum bi luchd-obrach le pàigheadh an làthair nuair a chleachdar na togalaichean an taobh a-muigh uairean na sgoile.
Co-ionannachd agus com-pàirteachadh (td63)
· Tha ceist air a’ Chomataidh mu ìre nas ìsle de chom-pàirteachadh le boireannaich an taca ri fireannaich ann an spòrs;
· Tha ceist air a’ Chomataidh mu thoraidhean aithisg Lìonra Co-ionannachd gu bheil leisg air daoine LGBT dol an sàs ann an com-pàirteachadh ann an spòrs ri linn fuath an aghaidh dhaoine aon ghnè agus tar-ghnè.
Litearachd chorporra (td70)
· Tha snàmh mar bhunait ri litearachd chorporra (ruith, leum, tilgeil, glacadh agus snàmh) am measg dhaoine òga agus bha ceist air a’ Chomataidh gun do dh’fhàg 25% de chlann-sgoile a’ bhun-sgoil gun comas snàmh aca. Tha i a’ sireadh beachdan Riaghaltas na h-Alba agus eile a thaobh mar a ghabhas seo leasachadh.
Cùl-fhiosrachadh
Thèid an aithisg a chur air bhog aig Bun-sgoil a’ Mhìle Rìoghail, Dùn Èideann, Diciadain 16 Faoilleach aig 10m. Ri linn an tachartais seo, cluinnidh Buill mu chlàr nan tosgairean ris a bheil an Wellbeing Alliance a’ cur a thaice agus ag obair còmhla ri basketballscotland agus British Lung Foundation. Fon chlàr, tha sgioba ball-basgaid boireannaich na h-Alba fo aois 16 a’ cumail buidhnean-obrach ball-basgaid agus a’ toirt fios bhrosnachail is fhallain do chlann mu shlàinte, gus clann a bhrosnachadh gus gabhail ri spòrs agus dòigh-beatha fhallain.
B’ e raon-ùghdarrais na Comataidh sealltainn ri:
· Mar a chuidicheas daoine – a’ sealltainn air an obair aig feadhainn saor-thoileach – agus a’ sealltainn air mar a nithear cinnteach gum bi na cothroman agus an taic a tha a dhìth gus an cuideachadh as fheàrr a thoirt do spòrs aig ìre ionadail.
· Mar a chuireas comainn-spòrs ionadail an dà chuid ri (i) slàinte mar bhacadh agus (ii) an cuid choimhearsnachdan.
Cho cudromach agus a tha àiteachan airson spòrs, a thaobh cothrom, cosgais agus càileachd nan goireasan.