Teagasg nan cànanan-cèin gu bhith na adhbhar-deasbaid aig Taigh an Ròid

29.03.2013

Bidh teagasg nan cànanan-cèin ann am bun-sgoiltean na h-Alba mar chuspair aig co-labhairt a thèid a chumail aig Pàrlamaid na h-Alba sa Chèitean 2013.

Cumaidh Comataidh Eòrpach agus Dàimhean A-muigh an tachartas mar phàirt den rannsachadh aice air a’ mholadh bho Riaghaltas na h-Alba bho chionn ghoirid cur ri teagasg nan cànanan-cèin sna bun-sgoiltean. Bheir e còmhla luchd-pàrlamaid agus an fheadhainn a tha an sàs ann an ionnsachadh-cànain gus deasbad a chumail air toraidhean bunaiteach a thàinig à rannsachadh na comataidh. 

 

Agus e fosgailte do na h-uile aig a bheil ùidh ann am foghlam-cànain, biodh e mar phàrant, mar neach-teagaisg no mar leasaichean-poileasaidh, thèid a' cho-labhairt a chumail madainn Dihaoine 10 Cèitean 2013 aig Pàrlamaid na h-Alba ann an Dùn Èideann.  A’ labhairt air beulaibh na co-labhairt tha triùir de phrìomh luchd-labhairt:

 

• Mgr Jan Truszczyński, Stiùiriche Buidheann Cultair agus Foghlaim, Coimisean na h-Eòrpa;
• Mgr Waldemar Martyniuk, Stiùiriche-gnìomha Ionad na h-Eòrpa airson Nuadh-chànanan Chomhairle na h-Eòrpa; agus
• An t-Oll. Alasdair Allan BPA, Ministear Riaghaltas na h-Alba airson Ionnsachadh, Saidheans agus Cànanan na h-Alba.

 

A’ bruidhinn ron tachartas, thuirt Neach-gairm na Comataidh Cairistìona NicEalbhaidh BPA:

 

“Thug an rannsachadh air feadh na dùthcha sinn a’ coinneachadh ri clann-sgoile, pàrantan agus luchd-teagaisg. Sna coinneamhan foirmeil againn, chuala sinn fianais bho luchd-poileasaidh agus bho eòlaichean-cànain. Cuidichidh a’ cho-labhairt seo sinn gus na seallaidhean sin air fad a thoirt còmhla gus rannsachadh a dhèanamh air na ceistean air a bheilear air cuideam a chur thugainn agus bu mhath leinn cuireadh a thoirt do na h-uile aig a bheil ùidh sa chùis dol an sàs anns na deasbadan againn air 10 Cèitean. Tha e iomchaidh ar leinn a bhith ga chumail dìreach an dèidh Latha na h-Eòrpa agus, rud a tha cudromach, leigidh e leinn barrachd sgrùdaidh a dhèanamh air na ceistean mus toir sinn aithisg do Riaghaltas na h-Alba air na toraidhean againn.”

 

Am measg nan ceist air an d’rinn a’ Chomataidh sgrùdadh, tha:

1.    Maoineachadh (agus cleachdadh maoineachadh Aonadh na h-Eòrpa)

2.    An ìre de dh’eòlas agus de ghoireasan-teagaisg air a bheil cothrom airson teagasg-chànanan

3.    An comas anns a’ chlàr-oideachaidh barrachd sgrùdaidh air cànanan a thoirt a-steach

4.    Roghainn nan cànanan rin teagasg

5.    An t-àite a tha aig cànanan ann an leasachadh eaconamach

 

An dèidh na co-labhairt, gabhaidh a’ Chomataidh beachd air an fhianais air fad a thogar à tursan-sgoile, fianais fhoirmeil, deasbaireachd air na meadhanan sòisealta agus bhon cho-labhairt fhèin. Tha dùil ri aithisg dhan Phàrlamaid ro dheireadh an Ògmhios. 

 

Am measg nan sgoiltean air an deach tadhal ri linn an rannsachaidh, tha:

 

• Bun-sgoil Dhail Mheàrnaig, Glaschu mheadhanach/an ear (14 Dùbhlachd 2012) air an do thadhail Cairistìona NicShealbhaich BPA agus Hanzala Malik BPA.

 

• Bun-sgoil Ealasaid, Eddlewood, faisg air Hamaltan (25 Faoilleach 2013) air an do thadhail Cairistìona Shealbhaich BPA agus Clare NicAdhaimh BPA.

 

• Bun-sgoiltean Bhaile Meireanach agus an Luachair, Fìobha an ear is a Tuath (18 Gearran 2013) air an do thadhail Ruairidh Caimbeul BPA.

 

• Bun-sgoiltean Dharbhail agus Kilmaurs, Siorrachd Inbhir Àir an Ear (8 Màrt 2013) air an do thadhail Uilleam Ó Cofaigh (Coffey) BPA.

 

• Bun-sgoil Chnoc nam Meacan, Cnoc nam Meacan,Talla na h-Uiseig, air an do thadhail Cairistìona NicShealbhaich BPA agus Clare NicAdhaimh BPA.

 

• Bun-sgoil Taobh Loch Lòchaidh, An Gearastan, A’ Ghàidhealtachd (18 Màrt 2013) air an do thadhail Jamie MacGriogair BPA.

 

• Bun-sgoil Dhùnadh Breasail (Donibristle), Bàgh Dhealgadaidh, Fìobha (25 Màrt 2013) air an do thadhail Eilidh Eadie BPA.

 

Bu chòir do neach sam bith a tha ag iarraidh frithealadh fios a chur dhan Phàrlamaid ro 19 Giblean gus àite a chur an dara taobh. Cuiribh fios gu Eileen Martin no Natalie Ross le post-dealain:

Languages.inquiry@scottish.parliament.uk  no air fòn gu: 0131 348 5191.

 

Cùl-fhiosrachadh

Tha e san amharc aig Riaghaltas na h-Alba cur air chomas do dhaoine òga uile dà chànan ionnsachadh (cho math ri cànan glùin na màthar aca) fhad is a tha iad anns a’ bhun-sgoil. Tha am moladh seo ag èirigh às na molaidhean san aithisg aig Buidheann-obrach Chànanan Pàrlamaid na h-Alba, ‘Language Learning in Scotland: A 1 + 2 Approach’. Mhol a’ Bhuidheann-obrach gum bu chòir gun ionnsaicheadh clann dara cànan bho Bhliadhna 1 sa bhun-sgoil agus gum bu chòir tòiseachadh air treas cànan ionnsachadh ann am Bliadhna 5 air a’ char as anmoiche. 

 

Tha barrachd fiosrachaidh agus fios mionaideach bho fhianais air an deach beachd a ghabhail ri fhaotainn air duilleagan-dachaigh na Comataidh.