25.09.2015
Thig ceist an fhearainn ann an Alba fon phrosbaig gu h-ionadail nuair a choinnicheas Comataidh phàrlamaideach Albannach ri tuathanaich-màil, riochdairean Roxburghe Estates agus riochdairean bho Lìonra Fèidh Machraichean na h-Alba.
Tha Comataidh Cùisean Dùthchail, Atharrachadh Clìomaid agus an Àrainneachd Pàrlamaid na h-Alba (a’ Chomataidh RACCE) a’ tighinn do Chrìochan na h-Alba air Diluain 28 Sultain a chluinntinn beachdan shàr-eòlaichean mar phàirt de sgrùdadh na Comataidh air a’ Bhile Ath-leasachadh Fearainn (Alba) aig Riaghaltas na h-Alba.
Bidh riochdairean bho Roxburghe Estates, Lìonra Fèidh Machraichean na h-Alba agus tuathanaich-màil ionadail—uile nan daoine le fios air mar a tha cùisean ‘air an làr’—ag innse don Chomataidh mar a dh’fhaodas na h-atharrachaidean a tha Riaghaltas na h-Alba a’ moladh a bhith a’ bualadh orrasan, air chùisean leithid tuathanachas-màil, reataichean gnothachais air sealg nam fiadh is air urchaireachd sitheann agus smachd air fèidh.
Thathar an dùil cuideachd gun cluinnear beachdan làidir, fiosrachail mu Riaghaltas na h-Alba a bhith a’ deasachadh aithris shoilleir air còirichean is dleastanasan fearainn; agus air ciamar a b’ urrainn Coimisean Fearainn na h-Alba poileasaidh a stiùireadh san àm ri teachd.
Thuirt Neach-gairm Comataidh Cùisean Dùthchail, Atharrachadh Clìomaid agus an Àrainneachd, Rob Gibson BPA:
“Airson daoine agus buidhnean air am faod na h-atharrachaidhean ri sealbh-fearainn agus ri stiùireadh-fearainn a bhith a’ bualadh, tha seo na chothrom dhuinn a bhith a’ cluinntinn bheachdan ionadail bho dhiofar dhaoine aig a bheil beòshlaintean a tha an crochadh ri co-dhiù a thèid againn air ath-leasachadh an fhearainn a thoirt gu buil ann an dòigh cothromach.”
Lean Mgr Gibson air:
“Tha e riatanach gun cleachd a’ Chomataidh fios, eòlas agus sgilean luachmhor gach neach le leas anns an fhearann uair sam bith a ghabhas sin a dhèanamh, gu h-àraid iadsan aig a bheil ùidh phearsanta ann an tuathanachas-màil, reataichean spòrs agus cumail smachd air fèidh.Tha sinn a’ dèanamh fiughair ri bhith a’ tadhail air Siorrachd Roxburgh a chluinntinn mu dheidhinn nan cothroman agus na dùbhlain a dh’fhaodadh a bhith romhainn.”
“Ciamar a nì sinn cinnteach gu bheil cothromachadh ceart eadar còirichean nan uachdaran agus còirichean an luchd-gabhaltais air chor ’s gun cruthaich sinn raon tuathanachais-màil a tha fallain, soirbheachail agus cothromach? Sin fear de na prìomh cheistean air beulaibh na Comataidh. An tèid againn a bhith ga dhèanamh nas fhasa do thuathanaich-màil a bhith a’ leigeil dhiubh an dreuchdan le onoir, mas e sin a tha iad ag iarraidh, fhad ’s a tha sinn a’ brosnachadh thuathanaich-màil ùra a bhith a’ tighinn a-steach don raon? Tha na ceistean seo glè chudromach, agus tha sinn airson beachdan a’ mhuinntir ionadail a chluinntinn.”
Anns an t-Sultain, tha a’ Chomataidh a’ dèanamh sgrùdadh air a’ Bhile Ath-leasachadh Fearainn, le turasan don Eilean Sgitheanach, Fìobha, Ìle, Diùra agus Crìochan na h-Alba. Cluinnidh iad beachdan bho ghrunn bhuidhnean agus daoine, a’ gabhail a-steach luchd-seilbh oighreachdan, geamairean, luchd-poileasaidh, tuathanaich-màil, eòlaichean àrainneachd agus buidhnean coimhearsnachd.
Foillsichidh a’ Chomataidh aithisg air an sgrùdadh air a’ Bhile Ath-leasachadh Fearainn aig Riaghaltas na h-Alba ro dheireadh na bliadhna.
Tha Roxburghe Estates a’ gabhail a-steach gnothachais malairteach (leithid Taigh-òsta an Roxburghe agus an Terrace Café) a bharrachd air obraichean a-mach às an t-sealladh (leithid goileadair biomass agus tuathanas-gaoithe) a tha uile ag amas air beatha na h-oighreachd a leasachadh agus an àrainneachd mu timcheall a ghlèidheadh. Tha obair cuideachd a’ dol air adhart, còmhla ri tuathanaich agus geamairean, gus gnèithean dùthchasach leithid an fheòrag ruadh agus an rèir-chearc a thèarmannachadh. Tha an oighreachd a’ fastadh 170 luchd-obrach agus a’ tabhann 250 taighean, agus tha fearann agus togalaichean na h-oighreachd ri fhaotainn airson cur-seachadan na coimhearsnachd.
Tha Lìonra Fèidh Machraichean na h-Alba na chompàirteachas dhiubhsan aig a bheil ùidh ann an cur smachd air na fèidh agus ann an sochair nam fiadh agus dhiubhsan aig a bheil sealbh no smachd air machraichean far am faighear fèidh. Tha an lìonra a’ creidsinn gum faod fèidh, ged a tha mòran a’ gabhail tlachd asta agus iad gam faicinn mar shoidhne de bhith-iomadachd nas fhèarr, a bhith a’ dochann chùisean glèidhteachais-nàdair leithid fearann coillteach, tuathanais agus gàrraidhean prìobhaideach a bharrachd air bhith nan adhbhar thubaistean-rathaid. Ged nach bi gach uachdaran ag aithneachadh na feuma airson foirm sam bith de chur smachd air fèidh, faodaidh an lìonra fianais a thoirt air beulaibh na Comataidh air riatanas meudaichte airson plana a thoirt air adhart airson cumail smachd air fèidh fhad ’s thathar ag aithneachadh nan sochairean a thig nan lùib.
Cùl-fhiosrachadh
Tha Comataidh Cùisean Dùthchail, Atharrachadh Clìomaid agus an Àrainneachd (a’ Chomataidh RACCE) a’ sgrùdadh mholaidhean poileasaidh Riaghaltas na h-Alba a bhuineas ri cùisean dùthchail, atharrachadh clìomaid agus an àrainneachd.
- Cuir tweets thugainn leis do bheachdan no ceistean le #landreformbill
- Lean na tweets beò bho thursan na Comataidh aig @SP_RuralClimate
- Leugh na tha daoine air a bhith ag ràdh ris a’ Chomataidh gu ruige seo mu ath-leasachadh fearainn: Bile Ath-leasachadh an Fhearainn
Airson barrachd fiosrachaidh:
The Roxburghe Estate: http://www.roxburghe.net/estate
Lìonra Fèidh Machraichean na h-Alba: http://www.ldns.org.uk/
Coinnichidh a' Chomataidh ri tuathanaich-màil a bhruidhinn mu phàirt 10 de Bhile Ath-leasachadh an Fhearainn. Thathar an dùil gum beachdaichear air:
- coimiseanair tuathanachais-màil a stèidheachadh
- cur air bhonn foirm ùr de ghabhaltas (gabhaltas ùr-nodha de dh’fhad crìochnach);
- a’ toirt air falbh an riatanas air luchd-gabhail gu bhith clàraichte airson còir ri cheannach;
- a’ co-èigneachadh reic an tuathanais far a bheil an uachdaran a’ briseadh cumhaichean an aonta-màil;
- ag atharrachadh mar a tha màil air obrachadh a-mach: a’ gluasad air falbh bho mhargaid fhosgailte airson comas cinneasachaidh an tuathanais a mheasadh;
- ag atharrachadh nan rian airson còir-sheilbh a thoirt seachad ro do bhàs no an dèidh do bhàis – a’ leudachadh an àireimh de dhaoine ris am faod thu còir-sheilbh tuathanais a thoirt seachd;
- a’ stèidheachadh mathanas coitcheann a mhaireas dà bhliadhna anns am faod luchd-gabhaltais cur an cèill nan leasachaidhean a rinn iad don tuathanas air chor ’s gum faod iad airgead-dìolaidh a thagradh an dèidh dhaibh an tuathanas fhàgail; agus
- a’ dèanamh cinnteach gum feum uachdarain cead fhaighinn mus tòisich iad air leasachadh do thuathanas.